Systemy załączania rezerwy

Pozwalają na automatyczne przełączanie źródła zasilania energią elektryczną z podstawowego na rezerwowe. Zastosowanie układów tego typu obejmuje przemysł, obiekty użyteczności publicznej, szpitale oraz inne miejsca, gdzie wymaga się ciągłości zasilania.

Układy samoczynnego załączania rezerwy (SZR) odpowiadają za zapewnienie ciągłości zasilania kluczowych odbiorników energii elektrycznej. W szczególności realizowane jest przełączenie zasilania pomiędzy źródłem energii podstawowym a rezerwowym.

Istotną rolę odgrywa przy tym przełączanie powrotne na zasilanie podstawowe i możliwość dopasowania czasu zwłoki reakcji SZR na zanik i powrót napięcia do czasu działania układów SZR w rozdzielniach nadrzędnych oraz nastaw czasowych zabezpieczeń. Trzeba mieć przy tym na uwadze możliwość zablokowania automatyki SZR celem przeprowadzenia przeglądów rozdzielni. W razie potrzeby można ręcznie sterować stycznikami oraz wykorzystać wzajemne blokady elektryczne i mechaniczne styczników przed załączeniem źródeł do pracy równoległej. Przydatna jest sygnalizacja optyczna obecności prawidłowych źródeł napięć i załączenia styczników. Ponadto systemy automatycznego załączania rezerwy wykrywają nie tylko braki, lecz także spadki napięcia zasilania głównego, zatem pozwalają na ograniczenie wpływu zakłóceń zwarciowych z jednoczesnym zmniejszeniem mocy zwarciowej na linii elektroenergetycznej.

Normy i przepisy

Oferowane na rynku systemy załączania rezerwy muszą spełniać wymagania odpowiednich norm i dyrektyw. Chodzi przede wszystkim o Dyrektywę Rady z 19 lutego 1973 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstwa państw członkowskich dotyczących wyposażenia elektrycznego przewidzianego do stosowania w niektórych granicach napięcia (tzw. dyrektywa niskonapięciowa – 7323/EEC oraz Dyrektywę Rady z 3 maja 1989 r. w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej – 89/336/EEC. Ważna jest również norma PN‑EN 60947‑6‑1 Aparatura rozdzielcza i sterownicza niskonapięciowa. Łączniki wielozadaniowe. Automatyczne urządzenia przełączające.
W zakresie bezpieczeństwa systemy załączania rezerwy bazują na blokadzie elektrycznej pomiędzy stycznikami lub wyłącznikami, a także na blokadzie programowej w urządzeniu sterującym. Nie mniej ważna jest również blokada mechaniczna oraz możliwość współpracy układów SZR z wyłącznikami przeciwpożarowymi. W przypadku wahań napięć zasilania podstawowego i rezerwowego można ustawić zwłokę czasową pomiędzy załączeniami i powrotem napięcia podstawowego. Warto również wspomnieć o kontroli stanów wykonawczych, czyli badaniu położenia styczników oraz stanu wyzwolenia w przypadku wyłączników.

Zastosowanie

Spektrum zastosowania systemów załączania rezerwy obejmuje przede wszystkim zapobieganie skutkom awarii systemów zasilających. Uszkodzenia w tym zakresie niejednokrotnie wynikają z rosnącego obciążenia sieci, zwłaszcza odbiornikami, które mają nieliniowy pobór prądu. Różnego typu zakłócenia mogą być krótko lub długotrwałe – spadki napięcia, odchylenia wartości napięcia, wahania i zapady napięcia itp. W wielu przypadkach awarie zasilania powstają w skutek uszkodzenia linii i zadziałania zabezpieczenia przeciwzwarciowego.
Zapobieganie skutkom awarii zasilania jest bardzo ważne w przemyśle. Jak wiadomo, w przypadku przerwy w zasilaniu konsekwencje mogą być daleko idące, zwłaszcza w odniesieniu do pieców łukowych czy asynchronicznych silników dużej mocy. Z tego powodu systemy załączania rezerwy są nieodzownym elementem wyposażenia takich miejsc jak chociażby linie produkcyjne, elektrociepłownie czy maszynownie statków. Oprócz tego układy SZR są wykorzystywane w systemach bezpieczeństwa i oświetlenia budynków, a także w systemach sieci komputerowych i szpitalach. Systemy załączania rezerwy zazwyczaj montuje się w rozdzielniach niskiego i średniego napięcia.

[…]

Więcej informacji w nr 5/2018.