Dobór przekroju żył przewodów i kabli w zależności od warunków ich ułożenia

Szczegóły

Nadrzędna kategoria: Artykuły

Opublikowano: poniedziałek, 30, listopad -0001 00:00

Sposób wykonania instalacji elektrycznych powinien być dostosowany przede wszystkim do charakteru wnętrza. O tym jednak, czy instalacja będzie poprowadzona pod tynkiem, w tynku, na zewnątrz w listwach lub kanałach instalacyjnych czy też nad sufitami podwieszanymi, zależy także od konstrukcji ścian i sufitów.

W budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej występują wnętrza, w których sufity i ściany są pokryte tynkiem. Dlatego instalacje elektryczne w tego typu obiektach układane są w tynku lub pod tynkiem. Poza mieszkaniami w pozostałych budynkach występują również instalacje układane w przestrzeniach nad sufitami podwieszonymi. W tym rodzaju budownictwa stosowane są także instalacje układane w listwach i kanałach instalacyjnych montowanych na zewnątrz ścian.

Również „na wierzchu" układane są instalacje elektryczne w obiektach magazynowych i przemysłowych oraz we wnętrzach obiektów sportowych. Miejsce ułożenia przewodów w zasadniczy sposób wpływa na ich chłodzenie, a w efekcie na dopuszczalną długotrwałą obciążalność prądową. Należy o tym pamiętać przy doborze materiału oraz przekroju żył przewodów i kabli.

Przepisy
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz. U. z 29 listopada 2013 r., poz. 1409 – aktualizowany na bieżąco tekst ustawy jest dostępny na stronie Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego www.gunb.gov.pl) nie precyzuje zasad doboru przewodów. Natomiast w artykule 5 nakazuje: „Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, należy projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej". Przepisy techniczno-budowlane zawarte są w akcie wykonawczym do powyższej ustawy. Akt określany jest potocznie skrótem WT (Warunki techniczne). Jest to Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. We wrześniu 2015 r. ukazał się tekst ujednolicony tego rozporządzenia (Dz. U. z 18 września 2015 r., poz. 1422). W rozporządzeniu tym instalacjom elektrycznym poświecono rozdział 8. Na wstępie w § 180 rozporządzenie odwołuje się do postanowień zawartych w Polskich Normach. Do paragrafu tego w załączniku nr 1 przywołano szereg Polskich Norm dotyczących instalacji elektrycznych, w tym normę PN-IEC 60364- 5-523:2001 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych – Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Obciążalność prądowa długotrwała przewodów".

Normą tą objęto przewody nieopancerzone o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV dla prądu przemiennego lub 1,5 kV prądu stałego, czyli przewody i kable używane powszechnie w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia. W normie podano wymagania mające na celu zapewnienie odpowiedniej trwałości żył i izolacji poddawanych działaniu cieplnemu płynącego długotrwale prądu. Wymagania te dotyczą warunków normalnej eksploatacji. Wymagania dotyczące doboru przewodów w warunkach pożaru określa norma opracowana i wydana przez SEP. Jest to N SEP-E-005 „Dobór przewodów elektrycznych do zasilania urządzeń przeciwpożarowych, których funkcjonowanie jest niezbędne w czasie pożaru".(COSiW SEP 2013). Tematyka ta jednak wykracza poza ramy niniejszego tekstu.

Warunki ułożenia przewodów i kabli we wnętrzach
Wymieniona wcześniej norma określa dopuszczalną obciążalność żył przewodów i kabli (nie dotyczy to kabli układanych w ziemi) przy założeniu, że temperatura otoczenia wynosi 30°C. Jeżeli jest ona, wyższa należy stosować odpowiednie współczynniki poprawkowe. W normie dla oznaczenia sposobu ułożenia przewodów przyjęto oznaczenia złożone z litery i cyfry. Oznaczenia używane częściej zestawiono w tablicy 1. Ponieważ o odprowadzaniu ciepła decydują nie tylko warunki ułożenia, ale i rodzaj izolacji, w normie przyjęto dopuszczalną obciążalność dla trzech jej rodzajów: PVC, XLPE/EPR oraz izolacji mineralnej. Ponadto uwzględniono liczbę dwóch lub trzech obciążonych prądowo żył. Zwraca uwagę brak w normie przypadków ułożenia przewodów pod tynkiem w ścianie murowanej bez izolacji cieplnej oraz na tynku takiej ściany. Podano w niej jedynie przewody układane na podłożu drewnianym oraz w cieplnie izolowanej ścianie. Zarówno drewno, jak i izolacja cieplna w ścianie ograniczają odprowadzanie ciepła.

(...)

mgr inż. Janusz Strzyżewski

Pełna wersja artykułu w EI 1/2016 do zakupu na portalu www.e-czasopismo.pl oraz www.magazyn-online.com