Świat stoi przed bezprecedensowymi wyzwaniami. W ramach Porozumienia paryskiego dotychczas 196 krajów zobowiązało się do osiągnięcia celu, jakim jest ograniczenie globalnego ocieplenia do wartości znacznie poniżej 2 °C, aby przeciwdziałać zmianom klimatycznym. Jednocześnie prognozy przewidują, że do 2050 r. dzisiejsza światowa produkcja gospodarcza ulegnie podwojeniu. Pogodzenie tak ogromnego wzrostu z pilną potrzebą ochrony środowiska będzie wymagało ogromnego zaangażowania w zmniejszenie globalnego zużycia energii.
Więcej…Dyrektywa 2012/27/UE zobowiązuje kraje członkowskie do stworzenia ram prawnych oraz mechanizmów wsparcia w celu zwiększenia efektywności wykorzystania energii przez odbiorców końcowych. Celem tych działań jest zwiększenie efektywności energetycznej o 20% do 2020 r.
Wypełnienie wyżej przytoczonej dyrektywy stanowi norma europejska: PN-EN 15193:2010 „Charakterystyka energetyczna budynków – Wymagania energetyczne dotyczące oświetlenia", gdzie określono metodologię obliczeń do oceny ilości energii zużywanej na oświetlenie w budynku i podano liczbowy wskaźnik dotyczący wymagań energetycznych oświetlenia stosowanych do celów certyfikacji.
Weryfikację stanu urządzeń oświetleniowych należy przeprowadzać po zakończeniu prac montażowych, sprawdzając m.in. zgodność zastosowanych urządzeń z dokumentacją projektową oraz mierząc parametry uzyskanego efektu oświetleniowego. Badania powinno wykonywać się także okresowo podczas eksploatacji obiektu.
Wprowadzenie
W trakcie użytkowania obiektu niezbędne jest okresowe sprawdzanie stanu technicznego opraw, źródeł światła i osprzętu pomocniczego oraz przeprowadzenie pomiarów parametrów oświetleniowych. Dotyczy to zarówno oświetlenia podstawowego, jak i awaryjnego, jeżeli ten drugi rodzaj oświetlenia występuje w obiekcie. Częstotliwość badań okresowych powinna być zgodna z planem konserwacji urządzeń oświetleniowych.
Nowoczesne systemy oświetleniowe nie obejdą się bez odpowiednich urządzeń sterujących. Chodzi tutaj nie tylko o oświetlenie stosowane w domach ale również o systemy oświetlenia ulicznego i awaryjnego.
Mówiąc o sterowaniu oświetleniem trzeba wspomnieć o ściemniaczach oświetlenia. O konstrukcji, a co za tym idzie, o zasadzie działania typowych urządzeń tego typu decyduje obciążenie i rodzaj obsługiwanych źródeł światła. I tak też zastosowanie obciążenia indukcyjnego pozwala na współpracę z niskonapięciowymi lampami halogenowymi z transformatorami ferromagnetycznymi. Niejednokrotnie na obciążeniu indukcyjnym bazują lampy fluorescencyjne z transformatorami ferromagnetycznymi. Obciążenie pojemnościowe znajduje zastosowanie w niskonapięciowych lampach halogenowych z transformatorami elektronicznymi. Z kolei obciążenie rezystancyjne stosuje się w żarówkach lub lampach halogenowych 230 V AC.
Źródło światła zwane w skrócie LED (ang. Light Emitting Diode) przeżywa okres burzliwego rozwoju. LED-y reklamowane są jako źródła światła o trwałości nawet 100.000 godzin oraz o wysokiej skuteczności świetlnej. W praktyce trwałość diody zależy od szeregu czynników takich jak wahania napięcia, zmiany temperatury pracy czy jakość połączeń z układami zasilania, a także od trwałości samych układów zasilających.
Parametry LED
Żywotność LED powinno się określać jako czas, po którym lampa utraci określony procent początkowego strumienia świetlnego, a nie zupełnie przestanie świecić. Zgodnie z wytycznymi Illuminating Engineering Society (IES) aktualnie standardem do obliczania żywotności LED jest punkt, w którym spadek strumienia osiąga 30% w stosunku do strumienia początkowego (tzw. punkt L70). Chociaż tak naprawdę źródło LED będzie działać nadal, to strumień świetlny ulegnie stopniowo dalszemu liniowemu zmniejszaniu. Z punktu widzenia techniki oświetlania istotna jest użyteczna trwałość diod LED świecących białym światłem.
Pod koniec ubiegłego roku rozpoczęliśmy publikację cyklu artykułów autorstwa Janusza Strzyżewskiego poświęconego problematyce terenu budowy. Artykuły dotyczyły m.in. zasad i przepisów związanych z sieciami, instalacjami i urządzeniami elektrycznymi na terenie budowy, zasilania w energię elektryczną i eksploatacji instalacji tymczasowych, a także prac w pobliżu czynnych linii elektroenergetycznych i ochrony odgromowej. W niniejszym zeszycie „Elektroinstalatora" autor zajął się oświetleniem terenu budowy.
Oświetlenie awaryjne spełnia ważną rolę w zapewnieniu bezpiecznego użytkowania budynków oraz innych obiektów budowlanych. Pod względem funkcji dzieli się na oświetlenie zapasowe, umożliwiające bezpieczne kontynuowanie lub zakończenie wykonywanych czynności oraz oświetlenie ewakuacyjne zapewniające bezpieczną ewakuację pomieszczeń lub stref (rys. 1).
Wprowadzenie
Składnikiem oświetlenia ewakuacyjnego oprócz opraw są podświetlone znaki wskazujące kierunek ewakuacji. Oba rodzaje oświetlenia awaryjnego powinny działać w przypadku zaniku oświetlenia podstawowego. Należy także pamiętać, że zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 22 czerwca 2010 r., nr 109, poz. 719) oświetlenie awaryjne stanowi element ochrony pożarowej obiektu.
Zarówno względy ekonomiczne, jak i ekologiczne przemawiają za ograniczaniem zużycia energii elektrycznej. Ponieważ urządzenia oświetleniowe mają znaczący udział w ogólnym bilansie energetycznym budynków, popularne stało się „oszczędzanie światła". Jednak dążąc do oszczędności należy postępować racjonalnie.
Wprowadzenie
Warto pamiętać, że Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane [5] w ustępie 2 artykułu 5 nakazuje: „Obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej (...)". Dotyczy to także urządzeń oświetleniowych, stanowiących wyposażenie budynku. Powinny być utrzymywane we właściwym stanie technicznym.