W poprzednim zeszycie czasopisma „Elektroinstalator” przedstawiliśmy artykuł mgr inż. Janusza Strzyżewskiego poświęcony zasadom układania kabli niskiego i średniego napięcia. Obecnie autor informuje o napowietrznych liniach niskiego i średniego napięcia, ich elementach, dokumentacji oraz o powiązanych z tematem normach.
Informacje podstawowe
Napowietrzne linie elektroenergetyczne prądu przemiennego składają się z przewodów, izolatorów, konstrukcji wsporczych i osprzętu oraz, w miarę potrzeby, z innych elementów wynikających z przeznaczenia linii. Z liniami napowietrznymi związanych jest szereg pojęć. Do ważniejszych z nich należą m.in.:
Rys. 1. Ilustracja pojęć związanych z przęsłem linii napowietrznej: H – wysokość zawieszenia przewodu, f – zwis w środku przęsła symetrycznego, fx – zwis w odległości „x” od środka przęsła symetrycznego, a – rozpiętość przęsła. Uwaga: w przęsłach niesymetrycznych o zróżnicowanych wysokościach zamocowania przewodów maksymalna wartość zwisu nie występuje w środku przęsła, lecz punkt ten jest przesunięty w stronę niższej podpory (www.zsmeie.torun.pl)
Znajomość wartości zwisu i odległości pionowej przewodu od punktu zawieszenia w dowolnym miejscu przęsła jest konieczna przy ustalaniu wysokości słupów w celu zachowania wymaganych bezpiecznych odległości przewodu od ziemi i krzyżowanych obiektów. W uproszczeniu przyjmuje się, że przewód linii układa się według krzywej łańcuchowej. W praktyce wartości zwisów dla standardowych rozpiętości przęseł odczytuje się z tablic. Znając wartość zwisu można dla przęsła płaskiego obliczyć odległość pionową przewodu od punktu zawieszenia, a więc i odległość od ziemi w dowolnym miejscu przęsła. Zwis zwiększa się ze wzrostem temperatury lub dodatkowym obciążeniem przewodu. Do projektowania przyjmuje się największy zwis normalny, tj. występujący w temperaturze granicznej roboczej lub temperaturze -5°C i sadzi normalnej.
Rodzaje stosowanych przewodów zależą od znamionowego napięcia linii napowietrznej.
W liniach niskiego napięcia (do 1 kV) stosowane są linki aluminiowe bez izolacji Al 16, 25, 35 ,50, 70 i 95 mm2. Przede wszystkim na przyłącza stosuje się izolowane przewody w postaci samonośnej wiązki złożonej z izolowanych linek aluminiowych w tzw. systemie czteroprzewodowym. Materiałem izolacyjnym w tym przypadku jest polietylen sieciowany. Produkowane przewody mają przekroje: 16, 25, 35, 50, 70 oraz 95 mm2. Jeżeli przewód samonośny zastosowany jest w linii zasilającej, a nie w przyłączu, może być wyposażony w dodatkowy przewód oświetleniowy. Przewody są oznaczane symbolami literowymi oznaczającymi ich budowę:
W liniach o napięciu znamionowym powyżej 1 kV stosuje się jako przewody robocze linkę stalowo-aluminiową (o symbolu AFL). Stosunek przekroju aluminium do przekroju rdzenia stalowego wynosi: 6:1 lub 8:1.
W liniach średniego napięcia (SN) w zależności od przeznaczenia linii i jej obciążenia prądowego stosowane są przewody AFL o przekrojach do 120 mm2.
Przewody w zależności od przekroju oraz materiału, z jakiego są wykonane, mają określoną wytrzymałość mechaniczną. Z tego względu przy ich doborze należy przestrzegać ograniczeń zestawionych w tablicy, zaczerpniętej ze strony internetowej Rzecznika Bezpieczeństwa Elektrycznego przy Oddziale Szczecińskim SEP (bezel.com.pl).
(...)
mgr inż. Janusz Strzyżewski
Pełna wersja artykułu w EI 05/2014 do zakupu na portalu www.e-czasopismo.pl