Odbiór i transport zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego od konsumenta

Szczegóły

Nadrzędna kategoria: Artykuły

Opublikowano: wtorek, 08, wrzesień 2015 11:59

Czy obowiązek bezpłatnego odbioru od konsumenta i transportu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do legalnie działających zakładów przetwarzania może zależeć od dobrej woli kierowcy? Ustawa o elektroodpadach może obowiązywać już wkrótce.

Projekt Ustawy o elektroodpadach został poparty przez wymaganą większość Senatorów w Komisji Środowiska, zatem można spodziewać się, że ustawa przyjęta będzie w zaproponowanym kształcie. Ministerstwo Środowiska „naciskało" od dawna, aby spóźniona już o co najmniej półtora roku ustawa mająca dostosować regulacje polskie do dyrektywy UE została potraktowana priorytetowo i tak się stało. Jeśli zostanie w dalszej kolejności podpisana przez Prezydenta RP, to nowe przepisy wejdą w życie już 1 stycznia 2016 r. Celem dokumentu ma być zwiększenie poziomu odzysku elektrośmieci i walka z patologiami istniejącymi w systemie.

Dziś przedsiębiorca wprowadzający sprzęt do obrotu jest zobowiązany do osiągania minimalnego poziomu zbierania ZSEiE w wysokości odpowiadającej co najmniej 35% masy wprowadzonego do obrotu sprzętu w poprzednim roku kalendarzowym. Współczynnik ten będzie wynosił od 1 stycznia 2018 r. do 40%, a od 2021 r. 65% średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego do obrotu (lub 85% masy zużytego sprzętu wytworzonego na terytorium Polski).

Dla konsumentów jednym z najważniejszych jest zapis art. 37. 2 projektu ustawy nakładający na dystrybutorów obowiązek bezpłatnego odbioru sprzętu wielkogabarytowego z domu klienta - po dokonanym zakupie sprzętu tego samego rodzaju. Wg badań przeprowadzonych w czerwcu 2014 r. przez ARC Rynek i Opinia aż 95% obywateli jest zainteresowanych możliwością takiego bezpłatnego pozbycia się dużego sprzętu AGD przy okazji dostawy nowego sprzętu.

Dotychczas obowiązek ten dotyczył jedynie bezpłatnego pozostawienia sprzętu w placówce handlowej, a za zniesienie np. lodówki i jej transport sieć handlowa mogła pobierać opłaty. Zapis ten jest więc krokiem milowym w ochronie środowiska. Wątpliwości budzi jedynie jego skuteczność. Nie ma bowiem określonego mechanizmu weryfikującego jego realizację w praktyce. Kłopoty mogą wynikać np. z braku motywacji do przekazania starego sprzętu do recyklingu przez konsumentów, albo np. zaniedbań pracowników firm transportowych zatrudnionych przez sieć. Istnieją obawy, czy odebrany bezpłatnie sprzęt na pewno trafido legalnie działającego zakładu przetwarzania, czy też zostanie sprzedany z zyskiem w punkcie skupu złomu. Dziś działalność części nieuczciwych punktów skupu złomu jest jednym z najistotniejszych problemów w systemie zbierania elektrośmieci. Zużyty sprzęt trafia tam bardzo często nielegalnie (tylko nieliczne punkty mają pozwolenie na zbieranie ZSEiE) i jest tam demontowany. Najcenniejsze elementy (np. miedź) są następnie z zyskiem sprzedawane jako złom stalowy, a elementy kosztotwórcze i wymagające utylizacji w specjalistycznych zakładach, np. części zawierające szkodliwe dla klimatu i atmosfery gazy oraz toksyczne oleje skażają powietrze i glebę. Branża liczy na to, że Ministerstwo Środowiska w toku dalszych prac przygotuje takie rozporządzenia wykonawcze do nowej ustawy, które doprecyzują jej zapisy i zapewnią, że w specjalistycznych zakładach przetworzona zostanie jak największa ilość zużytego sprzętu, na czym skorzysta środowisko.

Od przyszłego roku, zgodnie projektem ustawy odpady niekompletne będą mogły zbierać jedynie zakłady przetwarzania, gminne punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz odbierający odpady od właścicieli nieruchomości.

Artur Guziak