W poprzednim numerze czasopisma „Elektroinstalator" zamieściliśmy artykuł „Przegląd krajowych rozwiązań słupowych stacji elektroenergetycznych SN/nn" – pierwszy z cyklu poświęconego stacjom słupowym. Przedstawiono w nim charakterystykę ogólną stacji słupowych SN oraz przykłady krajowych rozwiązań konstrukcyjnych zwracając szczególną uwagę na wybrane aspekty techniczne i konstrukcję nośną.
Wprowadzenie
Słupowe stacje transformatorowe należą do najprostszych i najtańszych, a przez to najczęściej spotykanych w kraju rozwiązań stacji elektroenergetycznych SN [1]. Są powszechnie stosowane do zasilania z sieci napowietrznej lub kablowej SN m.in. odbiorców zlokalizowanych na terenach wiejskich lub podmiejskich. W niniejszym artykule przedstawiono zalecenia związane z doborem stacji słupowej.
Wytyczne doboru stacji słupowych
Wymagania ogólne dla stacji słupowych określane są najczęściej przez operatora systemu dystrybucyjnego w wytycznych dotyczących standaryzacji tych stacji lub specyfikacjach funkcjonalnych. Przykłady takich dokumentów są zawarte m.in. w: [4], [5], [6] i [7]. Proces projektowania i budowy tych stacji musi być realizowany zgodnie z zasadami wiedzy technicznej i obowiązującymi w tym zakresie aktami prawnymi (ustawami i rozporządzeniami), instrukcją ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej opracowaną przez operatora systemu dystrybucyjnego właściwego dla terenu lokalizacji stacji oraz dokumentami technicznymi opracowanymi przez wspomnianego operatora i normami przedmiotowymi, z których najważniejszą jest norma PN-E-05115 Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o napięciu wyższym od 1 kV [2]. Konstrukcja i wykonanie stacji słupowej SN/nn musi gwarantować prawidłowość jej pracy przy wymaganych parametrach systemu elektroenergetycznego.
Wytyczne dotyczące budowy i konstrukcji stacji słupowych wyróżniają dwa typy takich stacji, które dzielą się ze względu na swoją funkcję na: przelotowe zlokalizowane w linii napowietrznej, kablowej lub na połączeniu linii napowietrznej i kablowej oraz końcowe, zasilane linią napowietrzną z przewodami gołymi lub niepełnoizolowanymi, linią napowietrzną pełnoizolowaną lub też linią kablową ułożoną w ziemi [7].
W zakresie budowy stacji słupowej jako standardową uznaje się zabudowę elementów stacji na żerdziach wirowanych strunobetonowych typu E lub EPV. Jest możliwe również użycie żerdzi drewnianych. W przypadku fundamentów standardem są ustoje z wykorzystaniem elementów prefabrykowanych, które dobiera się do danego rodzaju gruntu. Inne ustoje stosowane są tylko w uzasadnionych sytuacjach.
Zasilanie strony średniego napięcia w sytuacji, gdy stacja jest zasilana linią napowietrzną, należy wykonać przewodami niepełnoizolowanymi lub pełnoizolowanymi [7]. Używana izolacja średniego napięcia w stacjach słupowych powinna być w postaci: izolatorów stojących (porcelanowych lub kompozytowych) albo wiszących (kompozytowych). Jako izolatory odciągowe SN zasadniczo należy stosować izolatory kompozytowe. Ograniczniki przepięć należy zabudować jako element wsporczy na zejściu przewodów z linii na transformator. Powinny być instalowane możliwie jak najbliżej transformatora. Przy czym największa odległość ograniczników od zacisku chronionego uzwojenia transformatora nie powinna przekraczać 3 m (mierząc wzdłuż przewodów łączących) [7].
Łączniki średniego napięcia stosuje się jedynie w stacjach przelotowych, dla których zalecana jest zabudowa rozłączniko-uziemnika [7]. W pozostałych stacjach rozłączniko-uziemnik powinien znajdować się przed stacją na linii SN albo w rozdzielni SN, z której stacja słupowa jest zasilana. Dla transformatorów o mocy znamionowej do 250 kVA włącznie w stacjach energetyki zawodowej nie przewiduje się stosowania podstaw bezpiecznikowych SN. W podstawy bezpiecznikowe SN należy wyposażyć stacje obce należące do innych podmiotów, niezależnie od mocy transformatora [5].
Wszelkie połączenia między aparaturą, osprzętem i linią średniego napięcia lub głowicą kablową należy wykonywać przewodami pełnoizolowanymi lub w osłonie izolacyjnej. W każdej stacji słupowej powinno się stosować na izolatorach przepustowych strony SN i nn transformatora osłony izolacyjne [7]. Stacje słupowe są użytkowane na napięciu 15, 20 i 30 kV, dlatego w ich wyposażeniu po stronie SN uwzględnia się odpowiednio napięcia znamionowe izolacji: 17,5 kV, 24 kV i 36 kV. Wyposażenie strony niskiego napięcia związane jest ze sposobami wyprowadzenia obwodów nn i liczby obwodów.
W przypadku jednego lub dwóch obwodów do wyprowadzenia nn stosuje się rozłączniki bezpiecznikowe napowietrzne, przy trzech lub większej liczbie obwodów realizuje się to przez rozdzielnicę nn [7]. Rozdzielnica niskiego napięcia powinna być wykonana w obudowie z tworzywa izolacyjnego, samogasnącego, albo w obudowie aluminiowej. Ponadto powinna być umieszczona na słupie stacji albo na fundamencie w niedalekiej odległości od stacji. Ograniczniki przepięć strony niskiego napięcia należy umieszczać przy izolatorach przepustowych strony niskiego napięcia transformatora.
(...)
dr hab. inż. Waldemar Dołęga,
Katedra Energoelektryki
Wydział Elektryczny
Politechnika Wrocławska
Pełna wersja artykułu w EI 3/2017 do zakupu na portalu www.e-czasopismo.pl oraz www.magazyn-online.com